Het kabinet kwam in maart 2018 met een actieplan om het personeelstekort in de zorg flink terug te dringen. Er dreigt namelijk een groot tekort de aankomende jaren in de sector zorg en welzijn. Het kabinet spreekt over ongeveer 100 duizend tot 125 duizend personeelstekorten in het jaar 2022. Als er dus niets wordt gedaan, komt de kwaliteit en continuïteit van de zorg in groot gevaar. De vraag is natuurlijk of het actieplan wel genoeg actie heeft. Wat staat er concreet in en wat heeft de ggz aan dit actieplan?
Personeelstekorten naar nul of daar dichtbij
Het kabinet wil in de aankomende jaren dat het personeelstekort in de zorg en welzijn sector verandert naar nul of daar dichtbij. Om dit te kunnen realiseren zijn er allerlei ideeën utigezet in een actieprogramma of actieplan die de aankomende jaren een verandering teweeg moeten gaan brengen. De focus ligt op een aantal zaken. Zo wil het kabinet dat er meer studenten kiezen voor een zorgopleiding, dat er meer stageplekken bijkomen en dat er meer zij-instromers bijkomen. Dit zijn mensen die in een andere tak werken, maar prima in de zorg aan de slag kunnen na een omscholing. Daarnaast wil het kabinet ook dat meer herintreders aan de slag gaan in de zorg. Concreet gaat het om drie thema's:
- Meer mensen moeten kiezen voor de zorg
- Men moet beter leren in de zorg
- Er moet anders worden gewerkt in de zorg
Om dit te kunnen realiseren wordt er geld vrijgemaakt. Het gaat in totaal om €320 miljoen dat wordt verdeeld over een aantal tijdsvakken. Het eerste tijdsvak loopt van augustus 2017 tot 1 mei 2018. In dit tijdvak is €80 miljoen vrijgemaakt. Het kabinet wil dat met dit geld bijvoorbeeld scholingstrajecten worden gerealiseerd bij verschillende zorginstellingen.
De focus ligt op de regio
De regio is erg belangrijk, immers hier gebeurt het échte werk ook. In de regio wordt gewoond, gewerkt en geleerd. Om de tekorten te verminderen wil het kabinet dat er meer wordt samengewerkt tussen instellingen uit de regio.
Het imago van de zorg moet beter
Naast betere samenwerking, meer instroom en minder uitstroom wil het kabinet ook dat het imago van de zorg beter wordt. Medewerkers uit de sector geven elk jaar aan minder tevreden te zijn. Een aantal factoren spelen een rol. Zo ligt de werkdruk hoog, is er vaak sprake van agressie en geweld in de zorg en vindt men dat het werk slecht wordt betaald. De zorg lijkt in eerste instantie dus niet bepaald een aantrekkelijke sector om te werken. Ook als we kijken naar het ziekteverzuim, dan valt op dat het verzuim hoger ligt dan bij overige sectoren. Dit heeft deels ook weer te maken met het aard van het werk. Om het imago te verbeteren wil het kabinet dat instellingen meer gaan doen aan recruitmentmarketing en arbeidsmarktcommunicatie. Dit betekent dat werkgevers / instellingen meer naar de voorgrond moeten treden om potentiële werknemers te ''verleiden'' voor het werk in de zorg.
Gaat het lukken om meer personeel naar de zorg te trekken?
Met behulp van allerlei foefjes gaat het zeker lukken om meer personeel aan te trekken, maar een groot deel van de Nederlandse beroepsbevolking heeft helemaal niets met werken in de zorg. Ze zijn er niet geschikt voor, vinden de zorg niet competitief genoeg, te ''soft'' en vinden de salarissen veel te laag. Werken in de zorg kan zeker uitdagend zijn, maar die uitdaging moet je binnen de zorgtak ergens anders vinden dan bijvoorbeeld in de commerciële hoek.
Hoger opgeleiden die uitvoerende werkzaamheden niet willen doen
Het kabinet noemt dat er steeds meer studenten kiezen voor een zorgopleiding. Heel goed, maar één ding wordt vergeten. Studenten die afstuderen, bijvoorbeeld HBO verpleegkundigen, willen de uitvoerende taken uit de zorg minder graag doen. Dit betekent bijvoorbeeld dat het echte (uitvoerende) werk waar tekort aan is, bijvoorbeeld het verzorgen en het begeleiden van ouderen, niet wordt opgevangen door deze groep. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd door bijvoorbeeld Verzorgenden IG of MBO verpleegkundigen, ook die groep wil steeds meer richting de administratie of zelf meer regie krijgen over zorgtaken. Hoe hoger men is opgeleid, hoe minder men is geneigd om de uitvoerende taken op zich te nemen. De uitvoerende taken worden gezien als minder uitdagend, belastend en soms zelfs vervelend.
HBO-V'er gaat meer administratieve taken doen
Werken in de zorg is aantrekkelijk voor veel mensen, maar het wassen en verzorgen van bijvoorbeeld ouderen is minder interessant. Deze taken zijn echt essentieel en cruciaal, nu maar ook zeker in de toekomst wanneer er veel meer ouderen bijkomen. Een verpleegkundige op HBO niveau wil daarom vaak andere taken uitvoeren dan waar het tekort zit en in de toekomst komt. Zo kan een hoger geschoolde medewerker uit de zorg zich meer gaan focussen op leidinggevende taken of beleidsmatige taken. Het lijkt er nu op dat het kabinet verwacht dat ook deze hooggeschoolde groep een deel van de tekorten effectief kan opvangen. Dit zal in veel regio's en sectoren niet het geval zijn.